KOENZYM Q10 (ubichinon/ ubichinol) pełni w ustroju rolę witaminy (witamina Q) niezbędnej do życia każdej komórki. W odróżnieniu od innych witamin, jest w organizmie częściowo i w ograniczonym stopniu syntetyzowany ze związków dostarczanych z pokarmem pochodzenia zwierzęcego.
Koenzym Q10 jest naturalnym antyoksydantem komórkowym. Ma właściwości „wyłapywacza” wolnych rodników tlenowych. Jest niezbędnym elementem łańcucha oddechowego.
Istotne, że jest to jedyny antyoksydant rozpuszczalny w tłuszczach, który może być w tkankach ssaków syntetyzowany „od podstaw”.
Następstwem niedoborów koenzymu Q10 jest upośledzenie (zwolnienie) przebiegu procesów energetycznych, a następnie zaburzenia funkcji różnych narządów i układów, dotyczy to zwłaszcza układu krążenia krwi, przemiany materii, procesów reparacji i regeneracji, układu immunologicznego i innych.
Ze względu na fakt powszechnego występowania ubichinonu w przyrodzie, w wyniku czego zawiera go praktycznie każdy pokarm – uważano, że nie można mówić o niedoborze Q10. W świetle jednak ostatnich badań wykonanych okazało się to nie do końca prawdą. Wykazano, że niedobór koenzymu Q10 może dotyczyć tylko określonych narządów. Stwierdzono np. zmniejszenie stężenia koenzymu Q10 w mięśniu sercowym w kardiomiopatiach i w chorobie wieńcowej lub w dziąsłach w parodontopatiach i in.
Koenzym Q10 po jednorazowym podaniu względnie dużych dawek nie powoduje zmian funkcji takich narządów jak układ krążenia, ośrodkowy układ nerwowy, wątroba, nerki czy przewód pokarmowy. Określone efekty terapeutyczne można stwierdzić dopiero po kilkunastu dniach podawania.
Koenzym Q10 nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast doskonale w tłuszczach. Jest jedną z tych substancji, która wchłania się lepiej z przewodu pokarmowego przy podaniu jej po jedzeniu niż na czczo. Wchłanianie koenzymu jest jednak powolne i niecałkowite. Jeśli ktoś słabo lub w ogóle nie reaguje na podany mu koenzym Q10, należy go podać razem z pokarmem bogatym w tłuszcze lub na łyżce masła. U wielu takich pacjentów po zmianie sposobu podawania wystąpił bardzo dobry efekt leczniczy.
Skuteczną i w pełni przyswajalną formą jest mieszanina substancji czynnej ubichinonu i lecytyny sojowej w postaci kapsułek.
Zastosowanie koenzymu Q10 jest obecnie bardzo szerokie. Biorąc pod uwagę rolę jaką koenzym Q10 odgrywa w ustroju, wykonano wiele badań doświadczalnych i klinicznych nad możliwością wykorzystania tego koenzymu w rożnych stanach chorobowych, w których wykazano obniżenie jego zawartości we krwi lub w określonym narządzie.
Na podstawie uzyskanych wyników wydaje się, że najważniejszym wskazaniem do stosowania leczniczego koenzymu Q10 są choroby układu krążenia w tym:
- kardiomiopatie
- niewydolność krążenia
- choroba niedokrwienna serca
- nadciśnienie tętnicze
- niemiarowości
Dobre efekty daje stosowanie koenzymu w przypadku: miażdżycy, cukrzycy i otyłości.
Istotnym wskazaniem dla stosowania koenzymu Q10 są zaburzenia związane z dziąsłami i paradontoza.
Ze względu na wyraźne działanie immunostymulujące koenzym Q10 można stosować jako lek uzupełniający w niektórych nowotworach, chorobach zakaźnych.
Wskazaniem do stosowania koenzymu Q10 są niektóre zatrucia oraz przeciwdziałanie niepożądanym działaniom niektórych leków przeciwnowotworowych (adriamycyna) i antyarytmicznych (ß-blokery).
Koenzym Q10 wspomaga procesy odtruwające, m.in. w wątrobie, dlatego może być stosowany do wspomagania pracy wątroby, w kuracjach oczyszczających, po długotrwałym zażywaniu leków.
Koenzym Q10 stosuje się także w celu zwiększenia wydolności fizycznej w zaburzeniach funkcjonowania mięśni, zwłaszcza w polimiopatiach i miasteniach.
Koenzym Q10 może być pomocnym środkiem w chorobach neurodegeneracyjnych. Ponadto może zwalniać proces starzenia.
W kosmetyce wykorzystuje się jego wielokierunkowe działanie, głównie w celu przedłużenie młodości skóry.
Koenzym Q10 jest praktyczne nietoksyczny, zarówno po podaniu jednorazowej dużej dawki jak i przy podawaniu długotrwałym. Nie powinien być jednak stosowany u kobiet w ciąży i w czasie laktacji.
Jest doskonale tolerowany. Liczne badania potwierdzają jego skuteczność i bezpieczeństwo.
Niedobór koenzymu Q10 u ludzi stwierdza się stosunkowo często. Niedobory te nie zawsze mogą być wyrównane pożywieniem i dlatego należy podawać preparaty koenzymu Q10. Może to wyrównać jego niedobory w konkretnych narządach i wpłynąć korzystnie na przebieg różnych stanów chorobowych.
Zalecaną dawką koenzymu Q10 jest 30-100 mg dziennie w trzech dawkach dobowych.
Uwaga: wchłanianie koenzymu Q10 z przewodu pokarmowego zależy w zasadniczym stopniu od obecności w jelitach tłuszczu. Z tego powodu właściwą formą farmaceutyczną koenzymu Q10 do podawania doustnego jest forma kapsułek zawierających koenzym Q10 w mieszaninie z lecytyną sojową.